De waterkwaliteit van onze vijvers wordt beheerd door een goed filterbeleid. Met andere woorden, wij smijten voer in onze vijver, onze vissen eten dat op en scheiden diverse afvalstoffen uit. Deze afvalstoffen en andere in het water gewaaide en geregende stoffen komen in de filterlijn terecht alwaar het een en ander wordt omgezet in stikstofhoudende meststoffen. De ontstane nitraten, fosfaten  en dergelijke zouden normaal gesproken worden afgebroken door opname in planten.
Zonder planten is de stikstofkringloop dus NIET compleet.
 Het gevolg voor onze vijver is een overmaat aan algengroei. Deze manifesteert zich doorgaans in de groei van draadalgen, immers de zweefalgen worden vermoord door de UV-lamp.

De oplossing : Het Plantenfilter
Veel vijveraars hebben inmiddels een plantenfilter (helofytenfilter) of plannen gemaakt voor een plantenfilter. Het plantenfilter zelf kan zeer eenvoudig gemaakt worden. De bedoeling van deze pagina is de lezer geïnteresseerd te maken voor de materie en uitleg te geven over de werking van planten op onze waterkwaliteit. Ook de planten zelf komen aan bod..

Een helofytenfilter is in wezen een zandfilter, beplant met helofyten.
Helofyten zijn planten die in ondiep water groeien, waarbij ze in de bodem wortelen en met stengel en bloeiwijze boven water uitsteken. Voorbeelden van helofyten zijn: riet, lisdodde, biezen, zeggen, maar ook andere snelgroeiende moerasplanten.
Bij een helofytenfilter wordt meestal riet ingezet, omdat deze plant goed bestand is tegen zware of wisselende (chemische) belasting.

De werking van het helofytenfilter berust met name op de activiteiten van bacteriën in de bodem. Vooral rond de wortels ontwikkelen zich na korte tijd grote concentraties bacteriën die de afvalstoffen in het water zeer efficiënt afbreken. De bacteriegroei rond de wortels wordt bevorderd door de planten, die als een soort 'snorkels' zuurstof uit de lucht opnemen en naar de wortels transporteren. Wat verder van de wortels af is de bodem zuurstofarm en daar bevinden zich weer andere bacteriën, die geen zuurstof nodig hebben. Het is juist deze unieke combinatie van verschillende bacteriesoorten in een plantenfilter die zorgen voor het grote zuiverende vermogen.

Helofytenfilters zijn, van alle kleine systemen, het beste in staat om fosfaten en stikstof uit het afvalwater te verwijderen. Stikstofverbindingen (eiwitten, ammonium, nitraten) wordt voor een groot deel omgezet in luchtstikstof.
Fosfaten worden in het filter gebonden. Omdat deze stof vastgelegd wordt in het systeem, zal dit op den duur (naar schatting na enkele tientallen jaren) verzadigd raken met fosfaten. Schoonmaken en planten scheuren en herplanten is dan het advies.

Samengevat zijn het dus de bacteriën in de grond die het eigenlijke zuiverende werk verrichten.
De planten dienen met name voor de zuurstofaanvoer.
Daarnaast zorgen de wortels ervoor dat de bodem niet verstopt raakt.
In beperkte mate nemen de planten ook fosfaten en stikstof op voor de groei.
Een deel hiervan komt weer vrij als de planten afsterven in het najaar. Met ruimen van de afgestorven plantendelen worden deze stoffen gedeeltelijk afgevoerd.

Wat betekend dit voor onze koivijvers:

	Maak gebruik van makkelijk te verwijderen bakken, of manden voor het schoonmaken van de plantenfilter. Uitstekend geschikt zijn "broodkratten"
	Plaats de planten in substraat, laat in eerste instantie de grond en kluit intact. De plant heeft een beginnetje grond om aan te slaan en zal de rest van het wortelgestel maken in het poreuze substraat. Het uitspoelen van wortels ben ik geen voorstander van omdat de planten het dan moeilijker zullen krijgen in het begin.
	Probeer een zo gevarieerd mogelijk plantenbestand aan te planten, zodat van vroeg in het jaar tot ver in het najaar groei in de filter zit en dus lange tijd voedingsstoffen uit het water worden opgenomen. Bij overkapte vijvers én plantenfilters loopt dit proces ook in de winter nog door.
	Veel planten hebben nog andere positieve bijwerkingen voor de gezondheid van de vissen.
	Is er geen plaats voor een grote plantenbak aan de vijver? Eenvoudige balkonbakken voorzien van goede afwateringsgaten kunnen gevuld met substraat in de vijver gehangen worden. Eenvoudig wat balkonbakhaken bevestigen, en als een verklede geraniumbak de bakken ophangen. Zo ontstaat snel een aantal meter planten die voor de koi ook nog leuk zijn om aan te plukken, nog afgezien van het decoratieve aspect van mooie planten.

De planten

Dit zijn belangrijke planten voor in een plantenfilter
Deze planten halen de fosfaten d.m.v. hun wortels uit het water.
Het voedingsgehalte in de vijver daalt waardoor de algengroei minder wordt!

Uiteraard zijn er nog veel meer moerasplanten, en men kan er vanuit gaan dat snelgroeiende, woekerende planten veel voedingsstoffen uit het water halen en grote wortelgestellen maken. Ook deze kunnen een grote bijdrage leveren in plaats van de hierboven vermelde rietsoorten. Een aantal planten die het buitengewoon goed doen in onze vijvers is hier vermeld. Vooral in het vroege uitlopen zullen in deze lijst de soorten gebruikt kunnen worden.